Catalogus Gaia in the Anthropocene

Mythen vervulden ooit de behoefte om de natuur en onszelf te begrijpen. In de huidige door rede en ratio beheerste samenleving lijken mythen overbodig te zijn geworden. Van een mysterieuze en ontzagwekkende actor degradeerde de natuur tot een controleerbaar en exploiteerbaar decor. Ondanks onze verlichtingsidealen neemt ons wereldbeeld een steeds dystopischere vorm aan.

De laatste decennia zijn we ons pijnlijk bewust geworden van de kwalijke invloed die de mensheid uitoefent op de conditie van onze planeet. Steeds vaker worden we genadeloos geconfronteerd met grillige natuurverschijnselen die een direct gevolg zijn gebleken van menselijk handelen; orkanen, overstromingen en extreme perioden van droogte.

We bevinden ons in een zorgwekkende en urgente situatie. De toekomst van de planeet ligt ontegenzeggelijk in onze handen. Hoe kunnen we onze relatie met de aarde opnieuw vormgeven en een nieuw begrip van de natuur vormen? En kunnen mythen daarbij een rol van betekenis spelen?

Gaia in the Anthropocene vertrekt vanuit deze vraag en verkent de mogelijkheden die mythen scheppen in deze tijd van groeiende angst en onzekerheid over de toekomst van onze leefomgeving. Het romantische verlangen naar een samenleving waarin alternatieve waarden gelden staat hierbij centraal. De kunstenaars wenden zich tot onze verbeeldingskracht, het ongrijpbare, irrationele of het poëtische, ofwel om een vlucht te bieden aan de onheilspellende realiteit of in een poging om de ‘onttovering’ van de wereld ongedaan te maken.

De tentoonstelling sluit aan bij een groeiende aandacht voor aan de natuur gerelateerde mythen in de beeldende kunst, en bij een algemene aandacht voor het Antropoceen (het tijdperk gedomineerd door de mens). Gaia in the Anthropocene wil een bijdrage leveren aan een alternatief en hernieuwd wereldbeeld, maar biedt de bezoeker allereerst de gelegenheid om zich kortstondig aan de werkelijkheid te onttrekken.