Catalogus Horizon, Interrupted

Curator: Fadwa Naamna
Kunstenaars: Lana Čmajčanin, Jan Dibbets, Xandra van der Eijk, Manal Mahamid, Josef Schulz, Giuditta Vendrame, Stijn Verhoeff

Mijn eerste road trip door Europa voelde als een utopische reis, vanwege het feit dat ik uit Palestina kom waar land altijd verdeeld en gesegregeerd is. De open grenzen doen je bijna vergeten dat dit continent nog maar enkele decennia geleden werd opgedeeld en dat deze openheid pas na vele bloedige oorlogen tot stand kwam. Naast deze schijnbare rust zijn territoriale conflicten echter springlevend; van de Russisch-Oekraïense oorlog en het Noord-Ierland Protocol tot Kasjmir, Korea en zelfs Antarctica, wat niet permanent bewoond wordt. Geopolitieke conflicten beïnvloeden wereldwijd de levens van mensen, ook als ze ver van elkaar verwijderd zijn.

Grenzen zijn denkbeeldige lijnen, subjectief, oneindig en abstract. Maar wanneer ze op een kaart zijn ingetekend, krijgen ze nieuwe sociale en politieke betekenissen. Grenzen zijn niet natuurlijk, ook al worden ze door de natuur bepaald. Of ze nu gevormd worden door bergen, rivieren, zeeën of door hekken van prikkeldraad, grenzen worden opgelegd om soevereiniteit en controle te markeren. Ze scheiden staten, binnen en buiten en alles wat we als “van ons” en “van hen” beschouwen.

Naast een fysieke realiteit is een grens ook een scheiding tussen ideeën. Het zijn de kaders die we afbakenen voor definities, waarden en categorieën waar we mee leven en naar de wereld om ons heen kijken. Het is door deze grenzen dat we in staat zijn tegengestelde betekenissen te onderscheiden, zoals leven en dood, goed en kwaad, zwart en wit en gelijk versus verschillend. Grenzen kunnen een middel zijn om te polariseren, omdat ze hiërarchische relaties tot stand brengen tussen culturen, socio-economische klassen en genders, om er enkele te noemen.

‘Horizon, Interrupted’ brengt kunstwerken samen die zich op verschillende manieren verhouden tot grenzen, territoria en overgangen. Sommige werken gaan letterlijk in op het idee van grenzen, andere benaderen het concept van liminaliteit of transitie vanuit een poëtische en conceptuele invalshoek. Kunnen we door een niet-menselijke bril kijken naar de door de mens gecreëerde grenzen? Kan de wereldorde worden gehandhaafd in een wereld zonder grenzen?