Patterns of Evolution - the Out-of-Africa-model Samantha Thole
(2018)

Foto: © Charlott Markus

Samantha Thole ontwikkelde een nieuwe reeks wandschilderingen voor de tentoonstelling, waarin de verhouding tussen evolutie en de ontwikkeling van cultuur centraal staan.

De wandschildering Patterns of evolution, the multiregional model?en Patterns of evolution, the Out-of-Africa-model tonen de verschillende opvattingen over de herkomst en ontstaansgeschiedenis van de mens. Men is het er over eens dat populaties van de Homo erectus zich 2 miljoen jaren gelden uit Afrika begonnen te verspreiden naar andere delen van de Oude Wereld. Maar hoe is de moderne Homo sapiens ontstaan uit zijn directe voorouders?

Enerzijds is er de theorie dat iedereen van één en dezelfde bron afstamt. Patterns of evolution, the Out-of-Africa-model is een schematische weergave van de theorie dat de moderne mens in een unieke evolutionaire gebeurtenis is ontstaan binnen één populatie van archaïsche sapiens (de voorloper van de Homo sapiens) in Afrika. Afstammelingen hiervan zouden zich hebben verspreid over de gehele Oude Wereld en de andere menssoorten hebben vervangen.

Tegenover het Out-of-Africa model staat het multiregionale model. Patterns of evolution, the multiregional model?laat de theorie zien dat er verschillende, gelijktijdige en gelijkwaardige ontwikkelingen zijn waarbij er deels uitwisseling en kruisbestuiving bestaat tussen verschillende rassen. et multiregionale model stelt dat het proces van evolutionaire verandering zich voortzette in alle archaïsche sapiens, waardoor de geografische populaties in Azië, Afrika en Europa zich (met veel genenuitwisselingen) ontwikkelden tot de moderne mens.?

Het bloemmotief waarin de wandschilderingen zijn uitgevoerd is gebaseerd op het bekende en populaire Boerenbontpatroon uit het Maastrichts aardewerk (Petrus Ragout/ Sphinx en Société Ceramique, ca. 1860-1919).

De wandbrede schildering The Blind Watchmaker / Mitochondrial Eve toont een bloempatroon dat gebaseerd is op een fictieve evolutie in bloemvormen met mutaties in elke generatie. De vorm is geïnspireerd door een stamboom die aantoont hoe een populatie binnen vijftien generaties herleid kan worden tot één evolutielijn, waarvan één moeder de oorsprong is. Dergelijke stamboomonderzoeken gebeuren op basis van de analyse van Mitochondriaal DNA (mtDNA), een DNA dat zich niet in de celkern maar in de mitochondrieën bevindt. Dit kan alleen via de moeder overerft worden. De “Mitochondriale Eva” is een vrouw die 200.000 jaar gelden in Afrika leefde en de gemeenschappelijke voorouder is van alle nu levende mensen.?

De titel The Blind Watchmaker is ontleend aan het gelijknamige boek van evolutiebioloog Richard Dawkins waarin hij argumenten aanvoert voor evolutie gestuurd door natuurlijke selectie. Hij reageert op de theologische ‘analogie van de horlogemaker’ waarin de complexiteit van organismen gelijk wordt gesteld aan een verfijnd gebruiksvoorwerp zoals een horloge. Hiermee wil men bewijzen dat alles door een God geschapen is, want, zo is de redenering, waar er een complex ontwerp is moet er ook een ontwerper zijn. In zijn boek licht Dawkins de wijze waarop evolutionaire mechanismen werken toe door wetenschappelijke uiteenzettingen, ondersteund door hemzelf geschreven algoritmes die biodiversiteit d.m.v. natuurlijke selectie demonstreren.

Het ontwerp is uitgevoerd in het patroon van de zogenaamde 'Indiennes': Franse interpretaties van Indiase stoffen die onder meer door de V.O.C. werden geïmporteerd in de zeventiende eeuw. Hun immense populariteit bedreigde de lokale textielindustrieën in Engeland en Frankrijk, waarop de stoffen werden verboden op last van de doodstraf. Het verbod gaf de patronen een cultstatus. Men droeg ze thuis of uit het zicht, onder de kleding.

Lees meer over Samantha Thole