Catalogus Prosecute my Posture

Milena Naef (Duitsland, 1991) maakte afgelopen tweejaar veel indruk met haar marmeren sculpturen. De in Zwitserland opgegroeide en momenteel in Nederland wonende kunstenaar won er ondermeer de Rietveld-afstudeerprijs mee. Naef, die tussen 2012-2016 aan de glasafdeling van de Rietveld Academie studeerde, werkt tegenwoordig voornamelijk met verschillende soorten marmer en MDF. Haar werk lijkt hierdoor in eerste instantie geen connectie meer met glas te hebben, maar met een duidelijke focus op het gevoelige en het kwetsbare, lijkt het jarenlange werken met glas toch van invloed te zijn op haar onderwerpkeuze en werkwijze.

Milena Naef komt uit een beeldhouwersfamilie en haar voorkeur om met steen te willen werken lijkt in haar bloed te zitten. Ze laat alle stof van het klassieke materiaalsoort wegwaaien en maakt in haar werk een bewust vertaalslag naar het heden, waardoor een duidelijke eigen stijl ontstaat. Haar sculpturen zijn visueel aantrekkelijk, hebben abstracte vromen en ogen mysterieus: ze lijken hun betekenis niet meteen prijs te willen geven. Voor wie langer naar het werk kijkt, ontvouwt zich echter langzaam maar zeker een link met beweging en performance. Tijdens haar studie is Naef zich gaan interesseren voor de kracht van beweging en is ze begonnen om performatieve elementen in haar praktijk te verwerken. Haar sculpturen zijn nog steeds autonoom, maar zij worden tegenwoordig veelal geactiveerd door handelingen van het menselijk lichaam. De werken vragen zogezegd om een performatieve interactie om tot hun volle recht te komen.

Met de inzet van beweging probeert Naef in haar werk de veronderstelde tegenstelling tussen lichaam en geest weer te geven en op te heffen. Juist doordat het lichaam met zijn fysieke aan- of afwezigheid zo’n cruciaal onderdeel vormt van het werk, wordt de tegenstelling tussen subject en object weggenomen. De voor het werk noodzakelijke interactie tussen het menselijk lichaam en de sculpturen zorgt er als het ware voor dat het lichaam tot een materiaalsoort wordt gereduceerd. Het is deze vertaalslag die de kern vorm van Naefs werk. De kunstenaar wijst ons dus op het feit dat ons lichaam zich voortdurend verhoudt tot zijn omgeving en dat deze beleving niet los te zien is van hoe wij de werkelijkheid ervaren. Het is uiteindelijk deze wisselwerking met onze omgeving die aan de basis ligt aan het vertaalproces en de veronderstelde tegenstelling tussen lichaam en geest laat verdwijnen.

Milena Naefs werk Fleeting Parts (2016) bestaat uit acht van marmer en MDF gemaakte platen. De sculpturen lijken nonchalant tegen de muur te zijn gezet. De in de platen aangebrachte gaten hebben geen zichtbare functie en het geheel oogt mysterieus. Dit is een bewuste keuze want in het werk speelt de fysieke aan- of afwezigheid van het lichaam een cruciale rol. In werkelijkheid vormen de abstract ogende gaten een patroon die een interactie tussen het sculptuur en het lichaam van de kunstenaar mogelijk maakt, waardoor het werk zich volledig aan de kijker kan tonen. De aangebrachte gaten blijken op zo’n manier te zijn uitgehouwen dat zij perfect om het lichaam van de kunstenaar passen. Zodra haar lichaam samenvloeit met de platen worden, in een samenspel met het marmer, de naakte delen van haar lichaam zichtbaar. De interactie zorgt ervoor dat diverse delen van het lichaam worden geabstraheerd en teruggebracht tot een materiaalsoort. In relatie tot het lichaam van de kunstenaar vinden de eerst zo abstract uitziende gaten opeens de perfecte verklaring.

Ondanks dat het werk alleen volledig zichtbaar is op de momenten dat er een performatieve actie plaatsvindt, zijn de sculpturen ‘sterk’ genoeg om als autonome werken te fungeren. Ook zonder de aanwezigheid van het lichaam van de kunstenaar roepen de sculpturen vragen op rondom het thema van het kwetsbare lichaam en zetten ze aan tot reflectie. Ze laten zien dat alle onderdelen van ons lichaam een geheel vormen, ondanks dat deze samenhang niet altijd even duidelijk zichtbaar is.