Catalogus Through the Looking Glass

Hoe zou je herinneringen kunnen transformeren tot een monument? Welke gevolgen zou dit kunnen hebben? Dat zijn vragen waar ik, Steven Maybury, het afgelopen jaar mee bezig ben geweest. Het woord ‘monument’ is voor mij eigenlijk het tegenovergestelde van een monumentaal of blijvend aandenken in de publieke ruimte dat verwijst naar een belangrijke historische gebeurtenis. Mij gaat het meer om een handeling die ons wijst en meevoert naar de oorsprong.

Deze mindset vind ik zeker toepaselijk tijdens de huidge wereldwijde pandemie.

Mijn meest recente werk is een persoonlijk verkenning van het begrip ‘monument’. Ik sta stil bij het belang van privéomstandigheden die ook monumentaal kunnen zijn. Ergens bij stil staan, ons iets herinneren, en dat maken, dat is van wezenlijk belang in dit voortdurende proces. Het heeft geleid tot kunstwerken met een open einde, eindeloosheid, voortdurende processen en reacties op onze omgeving. Door deze manier van herinneringen weergeven, zie ik het verleden en ons geheugen niet als iets dat in beton gegoten is, maar voortdurend aan verandering onderhevig is. Dit soort monumenten zijn open en nodigen ons uit om ze op meerdere manieren te herinterpreteren. Telkens weer opnieuw.

Veel kunstwerken die ik maak gaan over herinneringen en hoe we ons verleden weer voor de geest halen. Ik gebruik de persoonlijke verhalen die in mijn atelier belanden. Steeds vaker geef ik uiting aan hoe al die herinneringen samenkomen tot persoonlijke monumenten. Die uitkomsten benadrukken hoe de compressiekracht van tijd vaste vormen aanneemt die als doel hebben om de vele gevoeligheden van ons geheugen te delen. Ik wil nadenken over wat herinneringen betekenen, hoe ze verschuiven en veranderen. En hoe ze weer tot leven kunnen worden geroepen door een enkele aanraking of een blik.

In deze tijd waarin we niet zeker weten wat de toekomst zal brengen, of het nu voor ons persoonlijk is, of economisch of politiek is, weten we wél zeker dat het tijd is voor reflectie. Mijn grootmoeder is onlangs overleden. Ze werd slachtoffer van het coronavirus in Ierland. De handeling om haar te herdenken is een houvast en een manier van overleven geworden voor mijn familie en mij – we wonen namelijk verspreid over allerlei landen in de wereld. Nu ik zelf uit de eerste hand een overlijden op afstand heb meegemaakt, waarbij niemand in onze familie naar huis toe mocht, moesten we het maar doen met de digitale hulpmiddelen, met foto’s en filmpjes. Terwijl ik met familieleden praatte, werd het gevoel van afstand alleen nóg maar groter. Ik merk dat ik behoefte heb aan veel meer. De handeling om een herinnering om te zetten in een monument is generatief – zowel qua gedachten als qua emoties. Een samenspel van het materiële, discursieve karakter en het performatieve van de manier waarop we ons dingen herinneren.

“Objecten voelen iets, voeren een gesprek, lijden pijn, willen iets, verlangen naar iets, en hebben herinneringen.” Karen Barad, Intra-active conference, Utrecht (2009)

Het afgelopen jaar heb ik hier in mijn atelier aan gewerkt. Op zoek naar die gedeelde poëtische momenten, handelingen en bewegingen die het verleden tastbaar maken. Nu, een jaar later, merk ik dat het me houvast biedt. Dat ik op dit soort werkwijzen kan rekenen. Het heeft me veel meer opgeleverd dan ik ooit had kunnen vermoeden.

Het werk 7 Allen Park Drive is onderdeel van de digitale tentoonstelling Unlocked/Reconnected, een initiatief dat de heropening viert van musea en andere ‘huizen van de kunst’ na de lockdown hun deuren weer mogen openen.

Lees meer over