Een stap in Garage Rotterdam is een stap in het vrouwelijke, oftewel, een stap in de tentoonstelling ‘What if Women Ruled the World?’ Een plek waar het vrouw zijn in een breed genderperspectief wordt onderzocht. Ik ben benieuwd wat er precies bedoeld wordt met het woord 'vrouwelijk' en ook de titel geeft ruimte voor vragen. Hoe zou onze wereld eruitzien als de vrouw zou domineren? Een stap in de Garage is dus ook een stap opzoek naar antwoord.
De enige mannelijke kunstenaar in de tentoonstelling is Caz Egelie, hij toont een kleurrijke installatie genaamd Dress rehearsal. Egelie bevraagt met zijn werk authenticiteit: in hoeverre is iemand trouw aan zijn eigen persoonlijkheid? Bij de performers die vaak voorkomen in zijn werk wordt er geen onderscheid gemaakt tussen man en vrouw. Kortom, een hybride identiteit, een versmelting van genders. Met dat gegeven wordt ook kleding ingezet in zijn werk; het medium waarmee we onze eigen identiteit kunnen uitdrukken. In de Garage toont hij een installatie met onder andere acteurs, rode hakken op eieren, kleding op knalgroene pilaren, twee sneetjes brood bovenop een felgele plaat op de grond, een kleine namaak van het kunstwerk Endless Column door kunstenaar Brâncuși in knalroze en ook spot ik een rode neus hangend aan de muur. Zijn werk oogt speels en in elk hoekje vind ik wel weer een nieuw, niet eerder gezien detail. In al die losse onderdelen en uiteenlopende combinaties van kleuren, objecten en referenties lijkt alles mogelijk te zijn, ze stralen een wereld uit zonder barrières, obstakels of classificaties.
In al die losse onderdelen en uiteenlopende combinaties van kleuren, objecten en referenties lijkt alles mogelijk te zijn, ze stralen een wereld uit zonder barrières, obstakels of classificaties.
Naast de installatie van Egelie zijn schilderijen te zien. Het zijn de vier olieverf werken op linnen doeken van Hadassah Emmerich. De vrouwelijke contouren in felle kleuren worden in abstracte bijna kubistische vormen weergegeven. Het zijn benen, billen en vagina’s in herhalende patronen die naarmate er langer naar wordt gekeken, een optische illusie lijken. Er ontstaat een wisselwerking tussen het platte linnen doek en het ronde vrouwelijke lichaam. Door een verwarring van de herhalende vormen maakt mijn brein constant een verschuiving in wat ik zie en juist opeens niet meer zie. Het ene moment wordt de toeschouwer aangekeken door vrouwelijke, sensuele rondingen en op het andere moment enkel door gekleurde abstractie.
In een afgeschermde hoek in de ruimte wordt de video-installatie Tell Am As You See Am van Tyna Adebowale afgespeeld. Adebowale werkt veel samen met de queer gemeenschap in Lagos en pleit voor hun zichtbaarheid. Ze strijdt daarmee voor een vrij en veilig Nigeria waar plek is voor iedereen. Adebowale laat met haar werk zien dat door het kolonialisme en het daarbij horende christendom de samenleving van Nigeria compleet is vervormd. Het corrupte conservatieve systeem wordt in haar werk aangepakt. Zo worden in de video-installatie Tell Am As You See Am twee projecties naast elkaar gezet. Het ene beeld toont een pratend persoon, wiens woorden door de ruimte heen galmen en het ernaast geprojecteerde beeld toont scenes van drukke plekken in de stad Nigeria. De man en vrouw die elkaar afwisselen op het linker scherm praten om en om gepassioneerd en sterk over de Nigeriaanse samenleving. Dit land heeft volgens hen actie nodig, ze spreken over de bijbel, de hoognodige aanpassingen voor vrouwen en mannenrechten in het land en stellen niet bang te zijn voor deze weg naar verandering. De stemmen informeren de toeschouwer en als ik de ruimte weer verlaat hoor ik hen nog net zeggen: “we need action.”
Het corrupte conservatieve systeem wordt in haar werk aangepakt.
Ook te zien van Adebowale is haar schilderij Of Gods and Spicy Jollofrice. Twee mannen houden elkaar stevig vast en waar het ene lichaam stopt, begint het andere. De zwarte lijnen vloeien in elkaar over en van dichtbij is niet goed te zien welke lijn tot wie behoort. Bij drie stappen naar achter vallen de lijnen op de juiste plek en wordt de intieme knuffel tussen de twee mannen duidelijk zichtbaar. Wellicht een compleet platonische uiting van vriendschap, maar volstrekt ongewoon in Nigeria. Een werk waarin de man kwetsbaar mag zijn.
Twee mannen houden elkaar stevig vast en waar het ene lichaam stopt, begint het andere.
Eigenlijk gaat deze tentoonstelling maar deels echt over vrouwelijkheid. Natuurlijk worden we geconfronteerd met billen, vagina’s en vrouwen, maar het wordt niet echt duidelijk wat de maatschappelijke impact zou zijn wanneer vrouwen over de wereld heersen. Veel eerder pleit de meerderheid van de werken voor verandering, zichtbaarheid van onze kaders rondom gender en ‘het mogen zijn wie je wilt zijn’. Hoewel dit misschien overkomt als clichématige tegeltjeswijsheid zijn de kunstwerken in de Garage dat allerminst. Ze tonen dat wij zoveel of zo weinig mogen zijn als we willen; vrouw, man, sensueel, krachtig, ingetogen, schreeuwerig en stoer. De tentoonstelling vormt zo een reflectie op intersectioneel feminisme: feminisme dat erkent dat ongelijkheid door meer aspecten wordt bepaald dan alleen je geslacht en dat gaat over respect voor elk individu. Iedereen zou alles moeten kunnen zijn en het zou niemand echt iets uit moeten maken – dat is pas bevrijdend.
De tentoonstelling What if women ruled the world? is nog tot 3 november te bezoeken in Garage Rotterdam. Met werken van de kunstenaars Wafae Ahalouch, Tyna Adebowale, Yael Bartana, Hadassah Emmerich, Caz Egelie.
